Op een nerveuze vrijdagmiddag (28 juni 2019), voorafgegaan door een vloed aan lekken, heeft het Kabinet dan toch het Klimaatakkoord gepresenteerd in Nieuwspoort.
Drie ministers en een staatssecretaris legden trots uit wat dit Klimaatakkoord voor ons Nederlanders en voor de Nederlandse bedrijven gaat betekenen. De uitvoering van het Klimaatakkoord gaat één generatie duren. Regeren is vooruitzien, maar lukt dat ook over een periode van meer dan 30 jaar? Met andere woorden: hebben we te maken met een slotakkoord of slechts een ouverture? Volgen er wellicht nog vele aanpassingen, wijzigingen en nieuwe inzichten?
Een akkoord schrijven is één ding; het uitwerken is wat anders. Dat kan alleen als de mensen die ermee te maken krijgen, begrijpen waarom het belangrijk is dat ze meewerken aan de uitvoering van de plannen. Dat ze een stem krijgen in de koers en de richting. Kortom: dat er draagvlak is onder de verschillende doelgroepen. Immers, praten óver VvE’s is een stuk makkelijker dan praten mét VvE’s. Het was ook precies dat argument dat VvE Belang aanhaalde als het ging om deelname aan de sectortafel Gebouwde Omgeving. Helaas was er geen plaats voor VvE Belang (en dus de VvE) aan die tafel. Wel aan de subtafel Financiering. Aan die tafel hebben we sterk aangedrongen op een speciale normering voor VvE’s én een eigen subsidieregeling. De VvE heeft immers te maken heeft met gemeenschappelijke gedeeltes en kent op haar beurt weer verschillende types. Onduidelijk is op dit moment of er voor VvE’s speciaal ontwikkelde standaarden komen. Daar blijven we natuurlijk op aandringen, want dit is cruciaal voor de verduurzaming van appartementencomplexen.
Draagvlak?
Over draagvlak gesproken: op donderdag 27 juni 2019 verscheen een rapport van het Sociaal en Cultureel Planbureau. Daarin wordt gemeld dat het draagvlak voor het Klimaatakkoord onder de bevolking snel aan het afnemen is. Dat zijn dus weeffouten aan het begin van het proces. Het is interessant om te zien of, nu het Klimaatakkoord er ligt, deze weeffouten nog hersteld kunnen worden. VvE Belang ziet in ieder geval over de hele breedte van het Klimaatakkoord dat burgers vooral niet verplicht moeten worden, maar verleid.
‘Eerlijk, haalbaar en betaalbaar’; dat zijn de drie kernwoorden die bij de uitvoering van alle maatregelen uit het Klimaatakkoord opgeld doen. Alleen op die manier kunnen alle betrokkenen inderdaad worden verleid tot het nemen van maatregelen.
Dan het plan zelf. (U vindt hier het complete plan). Voor de eigenaren van een appartement en de VvE zijn een aantal aspecten van belang. We noemen hier de belangrijkste.
Energiebelasting
De energiebelasting gaat in 2020 omlaag, overigens na een flinke stijging dit jaar, een sigaar uit eigen doos dus! Maar vanaf 2021 gaat de energiebelasting op gas weer stijgen. Tot 2026 gaat de energiebelasting op gas 10 cent per m3 omhoog. De belasting op elektriciteit gaat in totaal met 5 cent naar beneden. Ook de ODE (Opslag Duurzame Energie) gaat omlaag.
Gas wordt dus wel degelijk duurder en dus gaat de energienota gewoon omhoog. Natuurlijk kan de VvE door te isoleren energiekosten (lees: gas) besparen. Echter: 2026 is geen erg lang perspectief voor een VvE. Bovendien wordt pas in 2022 (of eind 2021) duidelijk wat de warmteplannen van de gemeente zijn. Er zijn dus weinig alternatieven voor het steeds duurdere gas.
En wat gaan we doen met de prijs voor warmte? Op dit moment geldt nog dat de warmteprijs niet hoger mag zijn dan het bedrag dat nodig is om de woning met gas te verwarmen, de gasreferentie bij het zogenaamde “niet meer dan anders principe”. Als dit niet wordt aangepakt, gaan eindgebruikers van warmte straks méér betalen voor hun warmte. Ook als ze van het aardgas zijn afgestapt. Dat is natuurlijk wel heel erg onwenselijk.
Op de energienota wordt ook de ODE in rekening gebracht. Deze ODE gaat voor burgers omlaag; de Industrie gaat een groter aandeel van deze ODE betalen.
Subsidieregeling voor investeringen in isolatie en warmte-installaties
Minister Ollongren kondigde aan dat er (in delen van 100 miljoen per jaar) 1 miljard euro komt voor de subsidie op investeringen rondom isolatie en warmte-installaties.
VvE Belang weet dat onze aangesloten VvE’s blij zijn met een dergelijke subsidieregeling, maar we weten nog niet of deze subsidieregeling ook voor VvE’s komt open te staan. Het is ook de vraag of deze middelen ook deels speciaal voor VvE’s gelden. Anders is de pot al snel leeg. De VvE heeft nu eenmaal meer tijd nodig heeft voor plan- en besluitvorming dan een particuliere eigenaar.
Er komt een Warmtefonds
Uiteindelijk zal iedereen tegen 2050 zijn of haar woning energieneutraal gemaakt moeten hebben. Dat brengt financiële perikelen met zich mee. Ook mét de nodige financiële arrangementen zal niet iedereen een financiering kunnen krijgen. Simpelweg omdat niet iedereen aan de voorwaarden voor zo’n financiering kan voldoen. Daarom komt er een Warmtefonds voor huiseigenaren en VvE’s. Wie door de huidige leennormen moeilijk of geen financiering kan krijgen, kan hier terecht.
In dit fonds komt tot 2030 een bedrag van 50 tot 80 miljoen per jaar beschikbaar. Onduidelijk is nog hoe de regeling voor VvE’s zal worden ingericht.
Woonlastenneutraliteit
In het Klimaatakkoord is duidelijk gesteld dat woonlastenneutraliteit de norm is: de woonlasten van eigenaren en huurders mogen niet hoger worden door de stijging van de kosten voor de maatregelen (of door de financiering van die maatregelen). Ofwel: de daling van de energienota moet opwegen tegen de stijging van de kosten.
VvE Belang vindt dit een goed uitgangspunt. Het is echter de vraag of het ook haalbaar zal zijn. Er zijn immers nog veel onzekere factoren, zoals de reductie van de kosten door opschaling, innovatie en efficiency. Als we kijken naar de huidige voorbeelden, is woonlastenneutraliteit onmogelijk.
Leningen voor VvE’s
In de tekst van het Klimaatakkoord staat de volgende passage: ‘NIA/ Invest NL in oprichting, SVn, VvE Belang, NEF en Rijk verkennen verder wat, in aanvulling op uitbreiding van het Nationaal Energiebesparingsfonds (NEF) en het beschikbaar komen van 30 jaar financiering, nodig is om marktpartijen in de toekomst aantrekkelijke leningen te laten aanbieden voor energiebesparing door Verenigingen van Eigenaren (VvE’s). Het NEF is onder bepaalde condities bereid om te bezien of VvE’s met 6-10 appartementen ook voor NEF-financiering in aanmerking komen. Als dit niet mogelijk blijkt, zet SVn pilots op. Voor VvE’s kleiner dan 6 wordt onderzocht hoe zij een passend financieringsaanbod kunnen krijgen.’
Voor VvE’s vanaf 10 appartementen staat de financiering via het NEF al open. Voor kleinere VvE’s ontstaan dus initiatieven om ook hier passende oplossingen te vinden.
Overigens kennen ook veel gemeentes een zogenaamde duurzaamheidslening. Deze lening kan aantrekkelijk zijn. Soms aantrekkelijker dan de regeling via het NEF. Via www.energiesubsidiewijzer.nl is dit eenvoudig te achterhalen.
Geen cv-ketel verbod
In het Klimaatakkoord wordt niet gesproken over een verbod op cv-ketels binnen afzienbare termijn. Dit is in lijn met het algemene uitgangspunt dat burgers geen verboden e.d. worden opgelegd.
Tot slot
De uitrol van het Klimaatakkoord in de gebouwde omgeving zal plaatsvinden door middel van de wijkgerichte aanpak. Deze aanpak moeten de gemeenten uiterlijk eind 2021 bekend maken via de genaamde Warmtetransitievisies. Op dat moment kan de VvE ook concreet gaan bepalen wat haar mogelijkheden zijn op het gebied van tijd, geld en techniek. Als de wijk aardgasvrij gemaakt wordt, heeft de gebouweigenaar 8 jaar om zich daar op voor te bereiden.
De Rijksoverheid gaat met partners werken aan een zogenaamd isolatieaanbod. Er komt voor verschillende woningtypes een isolatiestandaard. Die geeft aan tot welk niveau het huis moet worden geïsoleerd om klaar te zijn voor het alternatief van aardgas. Uitgangspunt zijn de bouwkundige mogelijkheden van een woning, waarbij de kosten in verhouding moeten staan tot de baten. De standaard is niet verplicht en zal waarschijnlijk worden gebruikt als voorwaarde voor subsidiëring en financiering van duurzaamheidsmaatregelen. Voor losse verbouwingen (zoals die van het dak, de gevel of de vloer) komen streefwaardes voor isolatie. Verder moeten appartementseigenaren een aantrekkelijk isolatieaanbod krijgen. De hoogte van de standaard en de streefwaarden moeten nog worden uitgewerkt. Voor VvE’s moeten aparte normen gelden. Een eigen isolatieaanbod is ook een van de voorwaarden om te komen tot isolatie van appartementencomplexen met een VvE.
Met het Klimaatakkoord is weer een stuk van de puzzel gelegd. Een puzzel die we met z’n allen moeten leggen. Het is geen eenvoudige taak.
VvE Belang zal de ontwikkelingen op de voet volgen en de nodige inbreng leveren. Het aanbod voor de 125.000 VvE’s van Nederland moet immers wel heel goed zijn. Een kwart van de woningvoorraad bestaat uit appartementen die onderdeel zijn van een VvE. Dus moet daar een goede regeling voor komen. Daar gaan wij voor!
